
Ảnh: Nam Trần
Theo
quy định hiện nay, bất kể khoản tiền, quà lớn, nhỏ nào liên quan đến nhiệm vụ,
công vụ đều không thể coi là quà tình cảm bình thường và cán bộ, công chức
không được phép nhận. Bởi vậy, có thể coi việc “sống bằng quà” này là vi phạm
pháp luật Ông NGÔ MẠNH HÙNG |
* Thưa ông, việc cơ quan điều tra khởi tố
và bắt tạm giam đối với ông Nguyễn Xuân Sơn (nguyên chủ tịch Tập đoàn Dầu khí
VN), dư luận cho rằng đây là một quyết định rất quyết liệt của cơ quan phòng chống
tham nhũng?
- Rõ ràng nếu vi phạm pháp luật thì cho
dù có địa vị thế nào đi nữa nhất định sẽ bị xử lý nghiêm. Vụ việc này là một bằng
chứng thực tế cho thấy khả năng và quyết tâm của các cơ quan chức năng trong việc
phát hiện, xử lý nghiêm các vụ việc tiêu cực gây thất thoát lớn tài sản của Nhà
nước.
* Ông nhận định gì về việc thu hồi tài sản
của Giang Kim Đạt (nguyên quyền trưởng phòng kinh doanh Vinashinlines)?
- Đây thật sự là một tín hiệu đáng mừng
và là tiền đề để tạo bước đột phá trong việc thu hồi tài sản liên quan đến những
vụ án tham nhũng.
Năm 2013, con số thu hồi tài sản trong
những vụ án như thế này chỉ đạt 11%. Năm 2014 thu hồi được 23%. Nếu so sánh năm
trước với năm sau, con số này đã tăng lên nhưng nếu so sánh với số tài sản của
Nhà nước đã bị thất thoát thì rất thấp.
Vụ Giang Kim Đạt cho thấy việc tìm ra bằng
chứng về tài sản của Giang Kim Đạt và những người liên quan - kể cả tài sản ở
nước ngoài - để có thể đấu tranh, thu hồi là một nỗ lực của cơ quan điều tra bởi
lâu nay nhiều vụ án liên quan đến vấn đề thất thoát tài sản của Nhà nước thường
“bó tay” khi không biết khối tài sản bị chiếm đoạt đã đi đâu.
Bước đầu phong tỏa để thu hồi tài sản
trong vụ Giang Kim Đạt cho thấy đây sẽ là tiền đề cho việc thu hồi và ngăn chặn
tẩu tán tài sản tham nhũng.
* Có ý kiến cho rằng làm cán bộ bây giờ
không cần sống bằng lương, chẳng cần tham nhũng, chỉ cần “làm đúng làm đủ là đã
đủ giàu rồi” vì người dân tự giác mang tiền mang quà đến biếu. Ông thấy sao?
- Phải tự đặt câu hỏi: nếu không phải là
cán bộ thì có ai tự dưng đến biếu quà, tặng tiền mình không? Nghĩa là dù không
dọa nạt, không uy hiếp, không gây khó khăn nhưng thực tế là vì chức vụ quyền hạn
của cán bộ, công chức đó mà doanh nghiệp, người dân mới mang tiền và quà đến tặng.
Theo quy định hiện nay, bất kể khoản tiền,
quà lớn nhỏ nào liên quan đến nhiệm vụ, công vụ đều không thể coi là quà tình cảm
bình thường và cán bộ, công chức không được phép nhận.
Bởi vậy, có thể coi việc “sống bằng quà”
này là vi phạm pháp luật. Việc thực hiện đúng, đủ chức năng vai trò là trách
nhiệm của cán bộ, công chức, người quản lý.
Ở một số nước, bác sĩ cứu sống bệnh nhân
bị bệnh hiểm nghèo, sau đó gia đình bệnh nhân này tự nguyện biếu tiền, biếu quà
có giá trị. Nếu vị bác sĩ này nhận thì bị coi là hành vi tham nhũng. Bởi họ
quan niệm chữa bệnh cứu người là nhiệm vụ của bác sĩ.
Tuy nhiên, văn hóa của Việt Nam hiện nay
vẫn còn cho rằng đó là câu chuyện tình cảm.
Tôi cho rằng dù là quà tặng đó dành cho
ai, chính cán bộ hay vợ, con, cha mẹ... đều không được nhận. Nếu không thể từ
chối thì báo cáo, nộp lại cho cơ quan, tổ chức để có hướng giải quyết chứ không
phải âm thầm nhận quà rồi nói “mình không có vòi vĩnh, người ta tự nguyện” được.
Làm cán bộ bây giờ không chỉ giữ gìn
hành vi của mình mà còn phải chú ý cả việc làm của vợ, chồng, con cái, người
thân của mình nữa.
Ví như chuyện trả lại hai lô đất của con
gái ông bí thư Đà Nẵng mới đây, đó là một việc làm kịp thời vì là người nhà cán
bộ lãnh đạo nên cần tránh những việc làm dễ gây cho người khác hiểu nhầm.
* Trong khi các cơ quan phòng chống tham
nhũng phát hiện tài sản của người tham nhũng thường rất khó khăn, người dân đều
biết ai là người đứng sau những khối tài sản khổng lồ dù đang được đứng tên người
khác. Có trái khoáy không, thưa ông?
- Đúng là nếu cán bộ, công chức không kê
khai tài sản của mình thì cơ quan, đơn vị rất khó biết. Nhưng cán bộ, công chức
đó có tài sản lớn, nhất là nhà, đất thì khó mà giấu nhân dân được.
Vì thế mà Đảng đã có chủ trương phải
công khai bản kê khai tài sản của cán bộ ở nơi cư trú để nhân dân giám sát.
Cần
có luật về điều tra tài sản bất thường Phải nói rằng Việt Nam có
quyết tâm chính trị cao trong công tác phòng chống tham nhũng và hệ thống
pháp luật về phòng chống tham nhũng khá toàn diện. Tuy nhiên, trong chính
sách cũng còn một số điểm chưa hoàn thiện, vẫn có những sơ hở để cho một số
cán bộ công chức lợi dụng, trục lợi tài sản của Nhà nước. Ngoài ra, việc tổ chức thực
hiện các biện pháp phòng chống tham nhũng ở một số nơi còn chưa nghiêm, nặng
về tuyên truyền mà thiếu những hành động thực tế mạnh mẽ, kiên quyết. Bên cạnh đó, khả năng phát
hiện tham nhũng còn hạn chế, việc tự phát hiện tham nhũng trong nội bộ rất yếu. Bởi vậy, nếu nội bộ cơ
quan có cơ chế để tự kiểm soát, giám sát tốt thì hành vi tham nhũng sẽ được hạn
chế từ chính sự kiểm soát, giám sát những cá nhân, tổ chức trong cùng cơ
quan, đơn vị đó. Ở các nước phát triển, nếu
một công dân mang tiền đi mua một khối tài sản lớn thì cơ quan thuế có thể kiểm
tra nguồn tiền ấy từ đâu ra. Còn ở Việt Nam thì người
dân có mang cả bao tải tiền đi mua nhà, mua ôtô, thậm chí kể cả mang gửi vào
ngân hàng thì cũng chẳng ai hỏi tiền đó từ đâu ra. Như vậy, việc kiểm soát
tài sản chưa được chú ý nên việc phát hiện, xử lý tài sản bất minh còn nhiều
vướng mắc, khó khăn. Ở Trung Quốc, khi một cán
bộ giàu lên, có tài sản bất thường đều được đưa vào “tầm ngắm”. Ở một số quốc gia khác họ
có các cơ quan tình báo tài chính, các cơ quan này hoàn toàn được điều tra độc
lập về vấn đề tài chính của các cá nhân, ví như tài khoản bao nhiêu tiền, nguồn
tiền ở đâu, thậm chí có thể áp dụng biện pháp điều tra đặc biệt như nghe lén
điện thoại... Về các biện pháp mạnh mẽ
đó thì ở Việt Nam vẫn chưa có, thậm chí pháp luật còn đang cấm bởi đó là quyền
tài sản, quyền bí mật cá nhân. Vậy nên, việc phát hiện tài sản bất minh đã
khó, kể cả khi đã phát hiện cũng khó xử lý do chúng ta chưa có chế tài. |
HOÀNG ĐIỆP thực hiện
Theo Tuổi Trẻ
6,605
HỎI ĐÁP PHÁP LUẬT LIÊN QUAN