
Các mảnh coban điện phân. Ảnh: Wikipedia
Coban (ký hiệu hóa học Co) là kim loại
có thể ổn định (không có tính phóng xạ khi được tìm thấy trong tự nhiên) hoặc bất
ổn (có tính phóng xạ, nhân tạo). Đồng vị phóng xạ phổ biến nhất của Co là
Co-60.
Co-60 có tính phóng xạ được Glenn T.
Seaborg và John Livingood, hai chuyên gia đại học California - Berkeley, phát
hiện vào cuối những năm 1930.
Co không có tính phóng xạ thường có
trong quặng và được sử dụng để tạo màu xanh cho gốm sứ và thủy tinh. Nuclit
phóng xạ Co-60 được tạo ra để sử dụng trong các máy gia tốc tuyến tính. Nó cũng
được tạo ra như một sản phẩm phụ của hoạt động lò phản ứng hạt nhân. Co-60 được
sử dụng trong nhiều ứng dụng công nghiệp, xạ trị y tế, và ngày càng được áp dụng
trong quy trình tiệt trùng một số thực phẩm mà không làm hư hỏng sản phẩm. Tương
tự như hoạt động của tia X, Co-60 có thể dùng cho kỹ thuật chụp công nghiệp để
phát hiện lỗi cấu trúc trong bộ phận kim loại.
Nuclit phóng xạ dùng cho ngành công nghiệp
hay điều trị y tế thường được đặt trong các thùng chứa kim loại kín và gọi là
nguồn phóng xạ. Nguồn phóng xạ y tế hoặc công nghiệp đôi khi có thể bị mất hoặc
đánh cắp. Các nhà khoa học cảnh báo rằng trong một số trường hợp, chúng ta có
thể cầm nó trên tay mà không biết đó là gì và vô tình tiếp xúc. Chúng cũng có
thể được tìm thấy ở nhiều bãi rác.
Nguồn phóng xạ có vỏ kim loại, do đó dễ
lẫn với kim loại phế liệu và không bị phát hiện trong quá trình đưa đến cơ sở
tái chế. Các cơ sở công nghiệp thường sử dụng máy dò phóng xạ để phát hiện nguy
cơ tiềm ẩn, tuy nhiên các nguồn lẫn trong đống phế liệu lớn có thể không được
phát hiện từ đầu. Co-60 có thể thải ra môi trường qua lỗi rò rỉ hoặc tràn qua
nhà máy điện hạt nhân, trong chất thải rắn từ các nhà máy này.
Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ, tất cả
các bức xạ ion hóa, bao gồm Co-60, đều có thể gây ung thư. Mức độ ảnh hưởng đến
sức khỏe tùy thuộc thời gian phơi nhiễm, khoảng cách tiếp xúc từ nguồn hoặc điều
kiện tiếp xúc (qua tiêu hóa hay hít vào). Co-60 là nguồn phát tia gamma, nên phơi
nhiễm bên ngoài với một nguồn lớn Co-60 có thể gây bỏng da, hội chứng nhiễm
phóng xạ cấp tính hoặc tử vong. Hầu hết Co-60 đều được thải qua phân, tuy nhiên
một lượng nhỏ vẫn được gan, thận và xương hấp thụ và có thể gây ung thư.
UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu sáng nay tổ
chức cuộc họp khẩn với các ban ngành sau khi nhận thông tin Nhà máy thép
Pomina 3 bị thất lạc nguồn phóng xạ. Nguồn phóng xạ bị thất lạc được
dùng để đo mức thép lỏng trên dây chuyền sản xuất phôi thép.

Nguồn phóng xạ bị thất lạc ở Nhà máy
thép Pomina 3, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Ảnh: Xuân Mai
Anh Hoàng
(Theo US Environmental Protection Agency)
Theo
VnExpress
5,732
HỎI ĐÁP PHÁP LUẬT LIÊN QUAN