Những trường hợp được cấp dưỡng sau ly hôn

Những trường hợp được cấp dưỡng sau ly hôn ( Hình từ Internet)

1. Thế nào là cấp dưỡng?

Khái niệm về cấp dưỡng được quy định tại  khoản 24 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 như sau:

2. Những trường hợp được cấp dưỡng sau ly hôn

Khi hai vợ chồng chấm dứt mối quan hệ hôn nhân thì nghĩa vụ cấp dưỡng được đặt ra. Hiện nay, pháp luật Việt Nam quy định 02 trường hợp cấp dưỡng sau ly hôn gồm: Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng; nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

(1) Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng được quy định tại Điều 115 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 như sau:

Khi ly hôn nếu bên khó khăn, túng thiếu có yêu cầu cấp dưỡng mà có lý do chính đáng thì bên kia có nghĩa vụ cấp dưỡng theo khả năng của mình.

(2) Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con được quy định tại khoản 2 Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 như sau:

Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

Đồng thời, khoản 3 Điều 87 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 cũng quy định: 

Cha, mẹ đã bị Tòa án hạn chế quyền đối với con chưa thành niên vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

Như vậy, khi ly hôn, trường hợp cấp dưỡng gồm: 

- Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con chưa thành niên, con thành niên không có tài sản tự nuôi mình, không có khả năng lao động có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. Ngay cả trong trường hợp cha, mẹ có bị hạn chế quyền với con chưa thành niên thì vẫn phải cấp dưỡng cho con.

- Vợ, chồng sau khi ly hôn có nghĩa vụ cấp dưỡng cho đối phương nếu một bên khó khăn, túng quẫn, có yêu cầu cấp dưỡng và có lý do chính đáng.

3. Mức cấp dưỡng sau ly hôn là bao nhiêu?

(1) Mức cấp dưỡng giữa vợ và chồng 

Theo Điều 116 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định mức cấp dưỡng như sau:

1. Mức cấp dưỡng do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

2. Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

Do đó, khi ly hôn nếu bên khó khăn, túng thiếu có yêu cầu cấp dưỡng mà có lý do chính đáng thì bên kia có nghĩa vụ cấp dưỡng theo khả năng của mình. Mức cấp dưỡng sẽ tự do các bên thỏa thuận.

(2) Mức cấp dưỡng cho con 

Đối với mức cấp dưỡng cho con, ngoài quy định tại Điều 116 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì Điều 7 Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP cũng có hướng dẫn như sau: 

Trường hợp người trực tiếp nuôi con không yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cấp dưỡng thì Tòa án giải thích cho họ việc yêu cầu cấp dưỡng cho con là nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con. Nếu xét thấy người trực tiếp nuôi con có khả năng, điều kiện nuôi dưỡng và việc họ không yêu cầu cấp dưỡng là tự nguyện thì Tòa án không buộc bên kia phải cấp dưỡng cho con.

Tiền cấp dưỡng cho con là toàn bộ chi phí cho việc nuôi dưỡng, học tập của con và do các bên thỏa thuận. Trường hợp các bên không thoả thuận được thì Tòa án quyết định mức cấp dưỡng căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng. Mức cấp dưỡng do Tòa án quyết định nhưng không thấp hơn một nửa tháng lương tối thiểu vùng tại nơi người cấp dưỡng đang cư trú cho mỗi tháng đối với mỗi người con.

Trường hợp các bên không thỏa thuận được phương thức cấp dưỡng thì Tòa án quyết định phương thức cấp dưỡng hàng tháng hoặc phương thức khác phù hợp với nhu cầu, lợi ích của con và điều kiện kinh tế của người cấp dưỡng.

Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình phát sinh kể từ thời điểm cha, mẹ không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Nguyễn Thị Mỹ Quyền

26