Theo Chủ tịch Quốc hội, sau khi các vị đại biểu sửa trực tiếp
vào dự thảo, ủy ban sẽ tiếp tục hoàn chỉnh một vòng nữa, tiếp thu những ý kiến
xác đáng, hợp lý và Quốc hội sẽ thông qua vào ngày 28-11.
Trình bày trước Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng
nói:
- Qua thảo luận thì thấy có một vấn đề còn ý kiến khác nhau
mà Ủy ban dự thảo có phân công tôi trình bày trước Quốc hội, đó là quy định về
chính quyền địa phương - một vấn đề rất hệ trọng.
Tổ chức đơn vị hành chính phản ánh đặc điểm kinh tế, văn hóa,
xã hội và truyền thống của dân tộc ta. Từ bom, sóc, phường, xã, thôn, bản, quận,
huyện, tỉnh, TP của chúng ta hiện nay đã cơ bản ổn định và đang vận hành. Cho đến
nay chúng ta có 63 tỉnh thành. Trong 63 tỉnh thành đó đã phân chia các đơn vị
hành chính: quận, huyện, phường, xã. Bây giờ nếu xáo ra và để mở ra nữa thì sẽ
thay đổi rất phức tạp. Tôi thấy đại đa số đại biểu Quốc hội đã thống nhất ở chỗ
này, và chúng ta có thể nhất trí được là quy định về chính quyền địa phương thì
giữ nguyên như trước. Có một điểm mới mà chúng tôi đã tiếp thu vào dự thảo ngay
tại kỳ họp này, đó là quy định nếu muốn lập mới, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh
đơn vị hành chính thì phải lấy ý kiến của nhân dân trước khi Ủy ban Thường vụ
Quốc hội hoặc Quốc hội quyết định.
Về nguyên tắc tổ chức: ở trung ương có lập pháp, hành pháp,
tư pháp thì ở cấp tỉnh cơ bản vẫn như trung ương. Vấn đề còn lại là cấp dưới của
cấp tỉnh thì nghị quyết trung ương và tinh thần Quốc hội đã nhất trí cao là phải
tổ chức phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị và hải đảo. Chúng ta có 63 tỉnh
thành thì có năm TP (Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ) và một số TP,
thị xã thuộc tỉnh là đô thị. Để phù hợp với đặc điểm nông thôn, qua thảo luận đến
nay thấy rằng định hướng tổ chức chính quyền nông thôn là ba cấp: tỉnh, huyện,
xã. Và rõ ràng ba cấp này, đã là chính quyền nhân dân thì phải có hoàn chỉnh, đầy
đủ HĐND và UBND, UBND do HĐND bầu. Tức là với 58 tỉnh còn lại thì chúng ta kế
thừa hoàn toàn quy định của Hiến pháp năm 1992 về tổ chức chính quyền. Tôi đồ rằng
có bàn đi bàn lại thì cũng vẫn như vậy, bởi đây là nguyên lý, đã là chính quyền
nhân dân thì phải có đại diện của dân, do cử tri ở đó bầu ra.
Với chính quyền đô thị thì còn tranh luận, ý kiến còn khác
nhau. Hiện nay đang có hai loại ý kiến: loại ý kiến thứ nhất là chính quyền đô
thị chỉ có một cấp là TP, tức là chỉ cấp TP có HĐND và UBND, còn ở dưới (quận,
phường) thì không hoàn chỉnh. Loại ý kiến thứ hai đề nghị chính quyền đô thị có
hai cấp: cấp TP trực thuộc trung ương và cấp dưới là quận hoặc phường. Cho nên,
xin với Quốc hội là lần này trong dự thảo chúng ta để mở. Như vậy sau này chính
quyền đô thị sẽ là hai cấp hoặc một cấp. Hiện nay ý kiến đoàn TP Hà Nội đề nghị
chính quyền dứt khoát là ba cấp. Ý kiến các đồng chí rất có lý, có tình: nguyên
tắc là ở đâu có UBND thì ở đấy có HĐND, vì chính quyền nhân dân mà. Nhưng ý kiến
đoàn TP.HCM lại đề nghị hai cấp.
Cho nên câu hỏi đặt ra cho Quốc hội là với năm TP lớn thì tổ
chức thế nào? Với chính quyền ở đô thị, nếu sau này Quốc hội bàn thấy rằng chỉ
cần tổ chức gọn nhẹ, chỉ cần một cấp thôi thì chúng ta tổ chức một cấp, đấy là
có cả HĐND và UBND. Hiện nay một số đề án thí điểm cũng đề nghị là không có
HĐND nữa thì chúng tôi cũng không đồng ý, vì thấy rằng vẫn phải có HĐND và UBND
dù là chính quyền một cấp. Như vậy, trong tương lai chúng ta sẽ có thể có cả
chính quyền địa phương một cấp, hai cấp hoặc ba cấp. Chúng ta khẳng định trong
Hiến pháp: một là ở đâu có đơn vị hành chính thì ở đó có chính quyền; hai là cấp
chính quyền địa phương gồm HĐND và UBND được tổ chức phù hợp với đặc điểm nông
thôn, đô thị, hải đảo và đơn vị hành chính đặc biệt do luật định.
LÊ KIÊN ghi
Theo Tuổi Trẻ
“Vấn đề không phải là bỏ HĐND hay không...” TS Trần Du Lịch - phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM
- nói như vậy với phóng viên Tuổi Trẻ ngay sau khi Chủ tịch
Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng phát biểu về vấn đề chính quyền địa phương trong dự
thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. * Thưa ông, với giải thích của Chủ tịch Quốc hội và quy
định trong dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 thì TP.HCM sẽ gặp khó khăn gì
trong việc nghiên cứu thí điểm mô hình chính quyền đô thị? - Tôi nghĩ rằng nếu hiểu quy định tại khoản 1 điều 111 là
nơi nào có tổ chức đơn vị hành chính nơi đó tổ chức chính quyền thì điều đó
hoàn toàn không thể cho phép các TP tổ chức thành hai cấp được. Tôi nghĩ rằng
điều 111 viết như vậy phải tạo một dư địa và phải được hiểu rằng có đơn vị
hành chính được tổ chức thành cấp chính quyền đầy đủ, có đơn vị hành chính
không tổ chức thành cấp chính quyền đầy đủ mà có thể tổ chức thành cơ quan
hành chính thôi. Như vậy mới có dư địa để các đô thị tổ chức hai cấp chính
quyền hoặc đặc khu tổ chức một cấp chính quyền. Quan điểm của tôi vẫn cho rằng về chính quyền địa phương
chúng ta nên tổ chức hai cấp đầy đủ. Ở những tỉnh miền núi, nông thôn địa bàn
rộng thì chúng ta tổ chức các cơ quan hành chính đại diện cấp trên để thực hiện
một số công vụ chứ không phải là một cấp chính quyền với tất cả các ban bệ
như chúng ta đang có. * Năm năm trước, Quốc hội đã ban hành nghị quyết thí điểm
không tổ chức HĐND huyện, quận, phường và việc thí điểm được thực hiện trên
diện khá rộng; với phát biểu của Chủ tịch Quốc hội thì có thể coi việc thí điểm
đã thất bại. Vấn đề đặt ra là giải quyết hậu quả pháp lý của nó thế nào, có
phải bầu lại HĐND ngay không? - Tôi nghĩ rằng Quốc hội có quyết định thế nào thì cũng
nên để tổ chức thí điểm đến hết nhiệm kỳ này và bầu lại vào năm 2016. Cá nhân
tôi vẫn ủng hộ nghị quyết này và quan điểm của tôi là vấn đề không phải là bỏ
hay không bỏ HĐND mà phải thay đổi chuyển từ một cấp chính quyền sang một cơ
quan hành chính với chất lượng nội dung hoàn toàn khác. Nếu chúng ta chỉ bỏ
HĐND mà để bộ máy như hiện nay thì không giải quyết được vấn đề gì. Ví dụ, đề
án tổ chức chính quyền đô thị ở TP.HCM như chúng tôi đề xuất là tổ chức lại ở
cấp quận, cấp phường là tổ chức các đơn vị hành chính của cấp trên đại diện ở
đó để làm một số việc chứ không phải đó là một cấp chính quyền. L.KIÊN thực
hiện |
2,591
HỎI ĐÁP PHÁP LUẬT LIÊN QUAN