Tìm công cụ pháp lý đảm bảo hàng “thật” cho chợ “ảo”

Ảnh minh họa

6 năm kể từ khi Nghị định về thương mại điện tử số 57/2006/NĐ-CP được ban hành, văn bản pháp lý này bị đánh giá là đã quá “lạc hậu, lỗi thời” so với thực tế phát triển thương mại điện tử Việt Nam.

Do đặc thù của hoạt động mua bán trên Internet là người mua và người bán không gặp mặt trực tiếp mà giao dịch trên không gian ảo, nên một số quy tắc trong giao dịch truyền thống không còn phù hợp hoặc thiếu quy định điều chỉnh. Bên cạnh đó hoạt động kinh doanh qua mạng của các doanh nghiệp hiện nay đang phát triển khá tự phát và chưa có sự giám sát chặt của cơ quan quản lý nhà nước, từ đó phát sinh nhiều vấn đề như quảng cáo sai sự thật, lừa đảo, cạnh tranh không lành mạnh, trốn thuế... gây thiệt hại cho người tiêu dùng, ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế của đất nước.

Nhằm giải quyết một cách toàn diện những vấn đề nêu trên, Bộ Công Thương đề xuất xây dựng nghị định về thương mại điện tử mới thay thế Nghị định 57.

Phạm vi điều chỉnh của nghị định thương mại điện tử mới dự kiến gồm các hoạt động thương mại trên lãnh thổ Việt Nam có sử dụng phương tiện điện tử trong một khâu hoặc toàn bộ quy trình giao dịch. Đối tượng áp dụng là các thương nhân, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thương mại điện tử trên lãnh thổ Việt Nam, bao gồm: thương nhân, tổ chức, cá nhân Việt Nam; cá nhân nước ngoài cư trú tại Việt Nam; thương nhân, tổ chức nước ngoài có sự hiện diện tại Việt Nam thông qua hoạt động đầu tư, lập chi nhánh, văn phòng đại diện, hoặc thiết lập website dưới tên miền của Việt Nam.

Nghị định thương mại điện tử sửa đổi lần này, tập trung sửa đổi chương III về hoạt động thương mại điện tử là chương quan trọng nhất và chiếm khối lượng lớn nhất trong toàn bộ nội dung của nghị định.

Cụ thể về hoạt động của từng loại hình website thương mại điện tử, bao gồm hai nhóm chính là website thương mại điện tử bán hàng và website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử, trong đó website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử lại chia thành ba loại: sàn giao dịch thương mại điện tử, website đấu giá trực tuyến và website khuyến mại trực tuyến.

Quy định về hoạt động của website thương mại điện tử bán hàng chủ yếu tập trung vào nghĩa vụ của chủ website trong việc cung cấp thông tin, từ thông tin về thương nhân cho đến thông tin về hàng hóa, dịch vụ, giá cả, vận chuyển, thanh toán, và các điều kiện giao dịch chung. Những quy định này nhằm đảm bảo sự minh bạch thông tin và bảo vệ lợi ích cho người tiêu dùng khi tham gia giao dịch trên website thương mại điện tử.

Nếu các website thương mại điện tử bán hàng giống như các cửa hàng đơn lẻ với một người bán và nhiều người mua, thì các website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử lại giống như trung tâm thương mại hoặc chợ điện tử, trên đó tập hợp nhiều người bán và nhiều người mua. Chủ sở hữu những website dạng này không trực tiếp bán hàng hóa và dịch vụ đầu cuối đến người tiêu dùng, mà chỉ đóng vai trò cung cấp môi trường để người mua và người bán gặp gỡ, kết nối nhu cầu và tiến hành giao dịch.

Mối quan hệ nhiều chiều giữa người mua, người bán và chủ website khiến sự phân định quyền và trách nhiệm trong mỗi giao dịch trên website trở nên phức tạp. Để giải quyết vấn đề đó, chương III nghị định đã quy định cụ thể trách nhiệm của các thương nhân, tổ chức chủ website và các thương nhân, tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, dịch vụ trên những website dạng này.

Chương III cũng quy định một số nội dung mang tính đặc thù với mỗi lại hình website khác nhau, như quy chế hoạt động của giao dịch thương mại điện tử, hợp đồng dịch vụ khuyến mại và thông tin về hàng hóa dịch vụ được khuyến mại trên website khuyến mại trực tuyến, hay các yếu tố mang tính kỹ thuật của một quy trình đấu giá tiến hành trên website đấu giá trực tuyến.

Vấn đề tối quan trọng đối với thương mại điện tử là sự an toàn an ninh, được quy định tại chương 5 của nghị định. Cụ thể, chương 5 quy định hai nội dung lớn là bảo vệ thông tin cá nhân và an toàn thanh toán trong thương mại điện tử.

Theo đó, quy định rõ các nguyên tắc cũng như cách thức thực hiện các nguyên tắc về bảo vệ thông tin cá nhân, từ việc thông báo và xin phép người tiêu dùng khi thu thập, sử dụng thông tin, cho đến nguyên tắc sử dụng, đảm bảo an toàn, kiểm tra, cập nhật và điều chỉnh cho thông tin cá nhân, cũng như trách nhiệm của các bên trong việc thực hiện những quy định này.

Đồng thời, quy định các yêu cầu kỹ thuật đối với một hệ thống thanh toán trực tuyến trên website thương mại điện tử nhằm giảm thiểu rủi ro, đảm bảo an toàn cho thông tin thanh toán của khách hàng.

Mai Hoa

3,466