Đề xuất mới về kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng

Đề xuất mới về kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng (Hình từ internet)

Toà án nhân dân tối cao đang lấy ý kiến dự thảo Nghị quyết hướng dẫn áp dụng một số quy định về tiếp nhận, thực hiện thẩm quyền của các Tòa án nhân dân (sau đây gọi tắt là dự thảo Nghị quyết).

Dự thảo Nghị quyết

Đề xuất mới về kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng 

Theo Điều 8 dự thảo Nghị quyết đề xuất về kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng như sau: 

(1) Kể từ ngày 01/7/2025, đối với những vụ án, vụ việc mà Tòa án đang giải quyết:

- Trường hợp đương sự là cơ quan, tổ chức bị hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể, chuyển đổi, điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn hoặc chấm dứt hoạt động do sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước thì cơ quan, tổ chức kế thừa quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức cũ thực hiện quyền, nghĩa vụ tố tụng của cơ quan, tổ chức đó. 

Trường hợp đương sự là cơ quan, tổ chức đã giải thể hoặc chấm dứt hoạt động mà không có người kế thừa quyền, nghĩa vụ thì cơ quan, tổ chức cấp trên thực hiện quyền, nghĩa vụ tố tụng.

Ví dụ 1: Ngày 15/03/2025, Tòa án nhân dân huyện X, tỉnh Y thụ lý vụ án hành chính sơ thầm giữa người khởi kiện là ông Nguyễn Văn Đ (cư trú tại xã H, huyện X, tỉnh Y; sau sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã có tên gọi là xã M) với người bị kiện là Uỷ ban nhân dân huyện X, tỉnh Y về khiếu kiện yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Uỷ ban nhân dân huyện X, tỉnh Y cấp ngày 23/10/2023. 

Căn cứ quy định khoản 7 Điều 54 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) và khoản 3 Điều 59 Luật Tố tụng hành chính năm 2015, thì kể từ ngày 01/7/2025, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền và trách nhiệm phân công cơ quan, đơn vị thuộc chính quyền địa phương cấp xã nơi cư trú của cá nhân tiếp tục giải quyết. Trường hợp này, Toà án xác định tư cách tham gia tố tụng như sau:

Người bị kiện: Uỷ ban nhân dân huyện X, tỉnh Y (Người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng là Uỷ ban nhân dân xã M, tỉnh Y).

- Trường hợp đương sự là người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức mà cơ quan, tổ chức đó bị hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể, chuyển đổi, điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn hoặc chấm dứt hoạt động do sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước thì người tiếp nhận quyền, nghĩa vụ của người đó trong cơ quan, tổ chức kế thừa quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức cũ tham gia tố tụng.

Trường hợp đương sự là người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức mà chức danh đó không còn do sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước thì người đứng đầu cơ quan, tổ chức đó hoặc người đứng đầu cơ quan, tổ chức kế thừa quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức đó tham gia tố tụng.

Ví dụ 2: Ngày 16/12/2024, Tòa án nhân dân thành phố A, tỉnh B thụ lý vụ án hành chính sơ thẩm giữa người khởi kiện là bà Trần Thị X với người bị kiện là Trưởng Công an thành phố A, tỉnh B về khiếu kiện Quyết định xử phạt vi phạm hành chính 469/QĐ-XPVPHC ngày 21/8/2023 của Trưởng Công an thành phố A, tỉnh B.

Căn cứ vào khoản 4 Điều 1 Quyết định 1339/QĐ-BCA-V03 ngày 01/3/2025 của Bộ Công an về việc giải quyết một số vấn đề liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng Công an nhân dân khi không tổ chức Công an cấp huyện và khoản 3 Điều 59 Luật Tố tụng hành chính năm 2015; kể từ ngày 01/3/2025, Công an cấp tỉnh là đơn vị tiếp nhận hồ sơ vụ việc, kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng của người bị kiện tham gia vụ án hành chính. Trường hợp này, Toà án xác định tư cách tham gia tố tụng như sau:

Người bị kiện: Trưởng Công an thành phố A, tỉnh B (Người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng là Giám đốc Công an tỉnh B).

(2) Kể từ ngày 01/7/2025, đối với những án, vụ việc mà Tòa án mới thụ lý thì Toà án xác định cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức kế thừa quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức bị hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể, chuyển đổi, điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn hoặc chấm dứt hoạt động theo hướng dẫn tại khoản (1) là đương sự trong vụ án, vụ việc.

Ví dụ 3: Ngày 01/9/2025, ông H có đơn khởi kiện ông K về tranh chấp quyền sử dụng đất thuộc thửa số 21 tại xã A, huyện B, tỉnh C (sau sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã có tên gọi là xã E, tỉnh C; thuộc phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án nhân dân khu vực P) và có yêu cầu huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà Uỷ ban nhân dân huyện B cấp cho ông K. Toà án nhân dân khu vực P thụ lý vụ án, trường hợp có xem xét huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì Toà án phải đưa Uỷ ban nhân dân xã E vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (không xác định Uỷ ban nhân dân huyện B là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan).

Xem thêm dự thảo Nghị quyết hướng dẫn áp dụng một số quy định về tiếp nhận, thực hiện thẩm quyền của các Tòa án nhân dân được đề xuất có hiệu lực từ ngày 01/7/2025.

16